Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) tarafından 2025 Yılı Küresel Haklar Endeksi raporu geçtiğimiz hafta yayımlandı.
Raporda Avrupa ülkelerinde de işçi haklarının son dört yılda ciddi biçimde kötüleştiği vurgulanırken Türkiye işçi hakları açısından en kötü ülkeler sınıfında yer aldı. Rapora göre işçiler için en kötü 10 ülke Bangladeş, Belarus, Ekvador, Mısır, Esvatini, Myanmar, Nijerya, Filipinler, Tunus ve Türkiye.
En kötü ülkeler kategorisinde sendika kurmak, toplu sözleşme yapmak, greve çıkmak ya fiilen yasak ya da hayati risk taşıyor. Bazı ülkelerde sendikacılar öldürülüyor, bazı yerlerde ise “terörist” ilan edilerek yargılanıyor.
Endekste Türkiye’de grev, örgütlenme, toplu sözleşme ve ifade özgürlüğü gibi temel hakların tümünde ciddi ihlaller yaşandığı tespit edildi. Sendikal haklara dönük sistematik baskıların AKP iktidarı ve patronlar tarafından organize bir şekilde gerçekleştirildiği vurgulandı.
Türkiye’deki siyasal gelişmelere de yer verilen raporda ülkede “bir darbe süreci yaşandığı” ifade edildi.
Raporda, iktidarın veri manipülasyonu yoluyla sendikal örgütlülüğü kırdığı vurgulanırken, yüzde 1 barajının örgütlenmenin önünde ciddi bir engel olduğu belirtildi.
Aynı zamanda grev hakkının yok sayılmasına, polis müdahalesinin sistematik hale gelmesine ve toplu sözleşme hakkının fiilen engellenmesine değinildi.
Raporda sendikacılar üzerindeki baskılara da işaret edilirken sendikacıların gözaltına alınması ve tutuklanmasının sistematik hale geldiği belirtildi.
Tüm baskı ve engellemelere rağmen işçi sınıfı ve sendikal hareketin direnmeye devam ettiğinin vurgulandığı raporda uluslararası dayanışmanın önemine de işaret edildi.
Raporda işçi sınıfına ve sendikal harekete dönük baskılara dair şu örnekler öne çıktı:
• Farklı sendikalardan 30 binden fazla emekçi sendikadan istifa etmeye zorlandı.
• 10 bin sağlık emekçisini temsil eden DİSK/Dev Sağlık-İş’in yetkisi, üyelik kayıtlarının sistemden silinmesiyle düşürüldü.
• DİSK, KESK ve diğer konfederasyonların yöneticileri hakkında 15 yıl öncesine dayanan suçlamalarla soruşturmalar açıldı.
• 1 Mayıs 2024’te Taksim’e yürümek isteyen 240’a yakın kişi gözaltına alındı, 1 Mayıs’a katılanlara polis plastik mermi ve biber gazı ile müdahale etti.
