Avrupa Birliği (AB), 19 Aralık’ta Brüksel’de gerçekleştirdiği yılın son zirvesinde Ukrayna ve Suriye gündemlerinin yanı sıra ABD’ye endişeli bakışlar da belirgindi. Bu yılın son AB zirvesinde de Ukrayna'ya “yardım” gündemin en önemli başlığıydı. Trump göreve gelmeden önce AB için bu konu özellikle “aciliyet” arz ediyor. Ancak Suriye'deki son gelişmeler de gündemdeydi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, giderayak yeni AB Konseyi Başkanı Antonio Costa yönetimindeki ilk zirve için övgüler dizdi. İyi bir organizasyon, zirve bildirisi üzerinde daha az sıkıcı metin çalışması yerine, özellikle Ukrayna'ya destek ve bunun ABD'de yeni Başkan Trump ile iktidar değişikliğinden sonra nasıl şekillendirilebileceği konusunda bolca tartışmaya zaman vardı. Brüksel'deki toplantı öncesinde Trump ile telefonda görüşen Scholz, Ukrayna'yı “gerektiği sürece desteklemeye devam etme niyetini” bir kez daha teyit etti ve AB ile ABD'nin birlikte hareket etme temennisini şu ifadelerle dile getirdi:
“Bu durumda güçlerimizi birleştirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Benim izlenimim bunun mümkün olduğu ve Ukrayna'yı yalnız bırakmamayı başaracağımız yönünde…”
Ancak ABD'de ki iktidar değişikliğinin Ukrayna için ne gibi sonuçlar doğuracağı belirsizliğini koruyor. Scholz bunun “adil bir barışla” ilgili olması gerektiğini söylüyor, “hiçbir karar Ukrayna’nın dahli olmadan alınmamalı” vurgusu yapıyor ve “güvenlik mimarisinin somut bir şeklini şu anda tartışmak pek mantıklı değil” diye ekliyor. Ancak bu, “transatlantik olarak da yapılandırıldığında inandığımız bir şey olmalı” diyen Scholz, “bu bağlamda kara birlikleri ya da benzeri bir konu hakkında herhangi bir tartışma yapılmadığını” söyledi.
Zelenski, “çatışmasızlık hali sadece Putin'e yarar”
Kimi zirvelere çağrılan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski de ABD ile AB emperyalistleri arasında iyi ilişkiler umuyor ve Ocak ayında göreve başlayacak olan Trump'ı “Hoş geldin Donald” sözleriyle karşılamak istiyor. Trump’ın, savaşı sona erdirmek için kendisine yardımcı olacağını varsayıyor. Ancak ateşkesi reddeden Zelenski, “çatışmasızlık hali sadece Putin'in işine yarar ve kaybedenler olur” diyor ve emperyalist efendilerinden daha çok füze, daha çok uçak talep ediyor.
Zelenski kendi birliklerini korumak için çok az sayıda F-16 savaş uçağı olduğundan ve Rusya'nın enerji altyapısına yönelik saldırılarına karşı hava savunmasının yetersizliğinden şikâyet ediyor. Zelenski’nin bu sözlerini “çatışmasızlık halini” sallayan ve Rusya’nın bin kilometre içlerine kadar varan SİHA saldırıları takip ediyor.
AB Suriye'de “düzenli bir düzen” umuyor
Zirve deklarasyonunda devlet ve hükümet başkanları, Suriye'yi de “gerektiği sürece desteklemeye devam etme ve mali destek” sözü verdiler.
ABD, İsrail, Türkiye, Körfez şeyhlerinin yanı sıra AB'nin de Suriye ile ilişkilerinde hareketlilik var. Malum, Suriye çakallar sofrasında masaya yatırıldığında her bir çakal en fazla payı almak isteyecek. Suriye’nin “yeni yöneticileri” ile “diplomatik ilişkiyi ilk kim kurdu” yarışı çoktan başladı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen yeni durumu analiz etmek üzere Ürdün ve Türkiye'yi turladı.
Von der Leyen'e göre, “HTŞ’nin verdiği sözleri yerine getirip getirmeyeceğini söylemek için henüz çok erken.”
AB, “Suriye’de her bir nüfus grubunu kapsayan düzenli bir siyasi sürecin başlamasını ümit etmektedir” diyen Leyen, Suriye’de HTŞ’nin tek söz sahibi olmasından yana olmadığını ima ediyor. Zira o durumda cihatçı teröristleri Avrupa halklarına “demokrat yönetim” diye pazarlamanın güç olacağını biliyor.
AB’nin devlet ve hükümet başkanları zirve bildirisinde, Dışişleri Komiseri Kaja Kallas'ın AB'nin gelecekte yeniden yapılanmaya nasıl katılabileceği üzerinde çalışmasını talep ediyor. Şansölye Scholz ayrıca ekonomik yaptırımların kaldırılmasına ilişkin bir karar alınması ihtimalini de dile getiriyor.
***
Yılın son olağan zirvesinde devlet ve hükümet başkanları AB'nin dünyada nasıl bir rol oynaması gerektiği sorusuna da yanıt aradılar. Bu arayış, AB'nin ekonomik olarak nasıl yeniden ayağa kalkabileceğini de içeriyor. Konsey Başkanı Costa'ya göre, bu konuda çok az tartışma yapıldı. Bir sonraki AB devletleri zirvesinin Mart ayında yapılması planlanıyor.
20 Ocak 2025’de Trump ABD’de Başkanlık koltuğuna oturacak. Mart ayında toplanması beklenen zirveye kadar iki emperyalist merkez arasındaki ilişkilerin yönü de çizilmiş olacak. Göründüğü kadarıyla bu zirvede tartışılan AB’nin “rekabet gücü, refah, ticaret ve istihdam” gibi açmazları, Mart zirvesinde Trump’ın gölgesinde ya süngüsü düşmüş ya da endişeleri derinleşmiş bir şekilde yeniden ele alınacak.
